Het dashboard heeft allerlei mogelijkheden. Om u hierin wegwijs te maken laten we op deze pagina zien hoe u het dashboard gebruikt, met voorbeelden van onderzoeksvragen. Uw eventuele vragen over of suggesties voor dit dashboard stellen wij op prijs.

We hebben alle stoffen toebedeeld aan stofgroepen afhankelijk van hun functie of toepassingsgebied. Zo kunt u de zoetstof sucralose terugvinden onder de stofnaam en het CAS-nummer, maar ook in de subgroep ‘kunstmatige zoetstoffen’ of in de hoofdgroep ‘industriële stoffen en consumentenproducten’. Op deze manier kunt u ook de stoffen vinden die in dezelfde stofgroep thuishoren. De stofgroep kan inzicht geven over de mogelijke effecten van een stof en over de herkomst. Wanneer een stof meerdere toepassingsgebieden heeft, kan deze in meerdere stofgroepen voorkomen.

Wat kunt u doen in het dashboard?
  • Waterkwaliteitsgegevens bekijken: Zoek eenvoudig naar stoffen op naam, CAS-nummer, of via stofgroepen.
  • Lijngrafieken maken: Visualiseer veranderingen van concentraties over tijd en vergelijk stoffen.
  • Locaties vergelijken: Bekijk hoe de concentraties van een stof zich op verschillende meetpunten ontwikkelen.
  • Beleidsdoelen toetsen: Analyseer de waterkwaliteit met onze toetsmethoden:
      • ERM-streefwaarden
      • Zuiveringsopgave-index (Kaderrichtlijn Water, artikel 7.3)
Enkele voorbeelden

Voorbeeld 1: een lijngrafiek van sucralose

Wilt u bijvoorbeeld zien hoe de concentratie van sucralose zich ontwikkelt? Dit kunt u bekijken via het tabblad ‘lijngrafieken’.

  1. Selecteer een locatie, bijvoorbeeld ‘Lobith’
  2. Kies ‘Individuele stoffen’
  3. De pagina voor de grafiek is eerst nog leeg, klik bovenin op ‘kies een stof’
  4. Zoek naar sucralose: U kunt nu in de rechterkolom direct zoeken op ‘sucralose’ of in de linkerkolom in de hoofd- en subgroepen zoeken. Heeft u een stof gekozen, klik dan op ‘Selectie toepassen’ rechtsboven om naar de grafiek te gaan.

De rode stippellijn in de grafiek geeft de ERM-streefwaarde aan. In de tabel onder de grafiek zijn de kengetallen weergegeven per jaar.

Handige tips:

  • Beweeg met uw muis over een grafiek voor meetwaarden.
  • Bekijk de tabel met de achterliggende data door met de rechtermuisknop op een grafiek te klikken.
  • Via de knop ‘Ga terug’ komt u weer bij het tabblad ‘Lijngrafieken’.

Voorbeeld 2: een grafiek van meerdere zoetstoffen

U kunt meerdere stoffen tegelijk vergelijken of alle stoffen in een stofgroep zichtbaar maken via de optie ‘meerdere stoffen’ in het tabblad ‘lijngrafieken’.

  1. Selecteer eerst weer een locatie, bijvoorbeeld ‘Lobith’
  2. Kies ‘Meerdere stoffen’
  3. Kies welke stoffen u wilt weergeven via het drop-downmenu bovenin. U typt bijvoorbeeld ‘zoetstoffen’ in, u ziet nu eerst de hoofdgroep ‘industriële stoffen en consumentenproducten’, die klikt u open via het pijltje. U ziet nu ‘kunstmatige zoetstoffen’, deze groep klikt u ook open. Selecteer nu bijvoorbeeld ‘Acesulfaam-K’ en ‘sucralose’. U ziet nu de grafiek.

De grafiek laat zien dat de acesulfaam-K-concentraties gedaald zijn door de jaren heen, maar dat die van sucralose stijgen.

Handige tip:

  • Gebruik de ‘Reset’-knop om selecties aan te passen.

Voorbeeld 3: Vergelijk sucralose-concentraties tussen locaties

Wilt u zien hoe de sucralose-concentratie zich ontwikkelt op meerdere locaties? Volg dan deze stappen in het tabblad ‘lijngrafieken’:

  1. Ga naar ‘Locaties vergelijken’ zonder een specifieke locatie te selecteren.
  2. Selecteer bovenaan de locaties ‘Lobith’ en ‘Nieuwegein’.
  3. Klik rechtsboven op ‘Kies een stof’, zoek en selecteer ‘sucralose’ en klik op ‘Selectie toepassen’.

In de grafiek ziet u dat de sucralose-concentraties op beide locaties stijgen, maar dat de toename bij Nieuwegein sneller is dan bij Lobith.

Handige tip:

  • Klik linksboven op een locatie om die grafieklijn uit te lichten en kengetallen van die locatie te zien.
Overzicht ERM-Streefwaarden

De streefwaarden uit het European River Memorandum (ERM) beschrijven de waterkwaliteit die nodig is om met natuurlijke zuiveringstechnieken schoon drinkwater te maken. Deze waarden worden gehanteerd door Europese drinkwaterbedrijven die afhankelijk zijn van rivierwater, zoals die van de Rijn, Maas en Donau. Ze vormen daarom voor RIWA-Rijn de kern van de beoordeling van de waterkwaliteit.

Hoe werkt het?

  1. Kies het tabblad ‘ERM-Streefwaarden’.
  2. Klik op ‘Jaarmaxima’ (locatie selecteren is niet nodig).
  3. Selecteer een rapportagejaar
  4. Als u snel een stof wilt zoeken, kies dan bovenin een stof of een subgroep, bijvoorbeeld ‘kunstmatige zoetstoffen’.

De tabel laat de stoffen zien die één keer of vaker op één of meer locaties de ERM-streefwaarde hebben overschreden in het geselecteerde jaar. In de tabel staan de hoogste gemeten concentraties per locatie. Waarden boven de ERM-streefwaarde (zoals 1 µg/l voor sucralose) kleuren rood, waarden die in de buurt komen van de ERM-streefwaarde kleuren geel.

Zo kunt u zien dat sucralose in 2023 de ERM-streefwaarde op alle locaties overschreed, en dat dit in 2014 geldt voor acesulfaam-K.

Zuiveringsopgave-index

Met de zuiveringsopgave-index volgen we of het doel van de Kaderrichtlijn Water (KRW) artikel 7.3 waargemaakt wordt. In dat artikel staat dat het benodigde zuiveringsniveau voor drinkwaterproductie lager moet worden. De index laat zien of de zuiveringsopgave daalt en dit doel van de KRW wordt gehaald. Tot nu toe zien we dit echter nog niet in de Rijn in Nederland.

Hoe wordt de index berekend?

De zuiveringsopgave-index laat zien hoeveel een drinkwaterbedrijf moet zuiveren om rivierwater om te zetten in drinkwater. Het geeft het verschil weer tussen de kwaliteit van het rivierwater en de eisen voor drinkwater, vastgelegd in het Nederlandse Drinkwaterbesluit (DWB).

Meer over de methodiek vind je in de toelichting op het tabblad ‘zuiveringsopgave-index’ en in het themarapport ‘Removal requirement and purification treatment effort for Dutch Rhine water from 2000-2018’.

Wat kunt u doen in het tabblad zuiveringsopgave-index?

Via het tabblad ‘zuiveringsopgave-index’ kunt u een aantal weergaven bekijken van de zuiveringsopgave-index op onze rapportagelocaties:

  • de trend van de index en de totale aantallen stoffen,
  • de bijdragende stofgroepen per jaar,
  • lintgrafieken en tabellen van de individuele bijdragende stoffen per jaar.
Enkele voorbeelden:

Voorbeeld 1: de trend van de zuiveringsopgave-index

Wilt u zien hoe de index zich ontwikkelt op een specifieke locatie? Volg dan deze stappen in het tabblad ‘Zuiveringsopgave-index’:

  1. Selecteer een locatie, bijvoorbeeld ‘Lobith’
  2. Kies ‘Verloop zuiveringsopgave-index’. In de bovenste grafiek ziet u de ontwikkeling van de zuiveringsopgave-index vanaf het jaar 2000. In de onderste grafiek ziet u de trend van de index

Bij Lobith is een significant stijgende trend te zien. De zuiveringsopgave is over de jaren toegenomen in plaats van afgenomen.

Handige tip:

  • Kies bovenin in het drop-downmenu of u de ontwikkeling van de index wilt zien over alle stofgroepen of voor een specifieke stofgroep

Voorbeeld 2: grafiek relatieve bijdrage per stofgroep

Bent u geïnteresseerd in de relatieve bijdrage aan de index per stofgroep per jaar, dan kunt u dat als volgt opzoeken:

  1. Selecteer een locatie, bijvoorbeeld ‘Lobith’
  2. Kies ‘Bijdrage per stofgroep’. De grafiek die u ziet, geeft weer wat de relatieve bijdrage is per hoofdgroep per jaar aan de index.

Voor Lobith kunt u zien dat in 2023 de stofgroep ‘Industriële verontreinigingen en consumentenproducten’ de grootste bijdrage aan de index heeft geleverd.

 

Voorbeeld 3: lintgrafiek individuele bijdragende stoffen aan de index

In voorbeeld 2 heeft u kunnen zien welke hoofdgroep de grootste bijdrage geleverd heeft aan de index per jaar. Wilt u weten welke individuele parameters van deze stofgroep dit waren en hoe groot de bijdrage was? Dit ziet u in de lintgrafieken:

  1. Selecteer een locatie, bijvoorbeeld ‘Lobith’
  2. Kies ‘Grafiek bijdragende stoffen’. U ziet nu een lintgrafiek met alle bijdragende stoffen vanaf 2000
  3. Kies bovenin bij het dropdown-menu een specifieke hoofdgroep, bijvoorbeeld ‘Industriële verontreinigingen en consumentenproducten’.
  4. U ziet nu de individuele bijdragende stoffen uit deze groep in de lintgrafiek. De breedte van elke gekleurde baan geeft weer hoe groot het te verwijderen percentage van de desbetreffende stof is.

Voor de groep ‘Industriële verontreinigingen en consumentenproducten’ in Lobith kunt u zien dat bijvoorbeeld de stof EDTA in de meeste jaren een grote bijdrage heeft aan de zuiveringsopgave-index. ETBE had van 2001 t/m 2010 een zuiveringsopgave en daarna zijn de concentraties weer gedaald. In de laatste paar jaren ziet u o.a. TFA, sucralose en HMMM verschijnen in de index.

Handige tip:

  • Wanneer u in de legenda van de grafiek op een stof klikt, wordt deze in de grafiek uitgelicht.
  • Ga met uw muis over het i-icoontje links van de grafiek voor informatie over de schaal van de gekleurde banen.

We wensen u veel plezier bij het verkennen van het dashboard en onze data.